Što je to debridman rane?

Debridman uključuje uklanjanje mrtvog, devitaliziranog ili kontaminiranog tkiva i stranog materijala iz rane i važan je inicijalni korak u  pripremi svake rane. Neodrživo odn. Devitalizirano tkivo  ima kolektivni naziv nekrotično tkivo ili glib a nalazimo ga u ranama poput dekubitusa, ulkusa, dijabetičkog stopala, opekline i sl. Nekrotični materijal se vidi kao crno ili smeđe obojano tkivo. Mjesta gdje je nekrotično tkivo žuto i fibrinozno često se nazivaju glib. Kada je tkivo isušeno i pretvoreno u zadebljanje  poput kožice, to upućuje na esharu.

Zašto se nekrotično tkivo nakuplja u kroničnoj rani?
'Nekrotično breme' je termin koji obuhvaća nekrotični materijal, neodrživo tkivo,  eksudat i veliki broj bakterija. Nekrotično breme teži kontinuiranom nakupljanju u kroničnoj rani sve dok je tip rane generalni rezultat podliježećeg i nekorigiranog patološkog zbivanja kao što su dijabetes ili venska insuficijencija. Često nije moguće u potpunosti riješiti ove sistemske probleme, tako da efikasna priprema rane postaje od odlučujuće važnosti za uspješno zacjeljivanje rane.

Zašto je debridman važan?
Uklanjanje nekrotičnog tkiva odn.debridman je od velike važnosti iz brojnih razloga. Prvo, odumrlo tkivo u rani bi reduciralo mogućnost kliničara da adekvatno odredi dubinu rane ili stanje okolnog tkiva. Skriveni “mrtvi” prostor može uzgajati bakterije i povećati rizik lokalne infekcije. Drugo, nekrotično tkivo može maskirati znakove lokalne infekcije.  Na kraju , prisutnost nekrotičnog tkiva je fizička barijera liječenju i podržava  značajan bakterijski rast. Bakterijske kolonije, koje su često prisutne u nekrotičnom tkivu, mogu producirati štetne proteaze, koje cijepaju važnu komponentu ekstracelularnog matriksa i tako imaju negativan utjecaj na formiranje granulacijskog tkiva i reepitelizaciju.

Radi toga, proces debridmana reducira kontaminaciju rane odn. uklanjanje staničnog sadržaja pri tome reducira uništavanje tkiva.

Vrste debridmana
Postoje četiri načina debridmana; oštri ili kiruški, enzimatski, autolitički i mehanički. Jednom kada zdravstveni tim odluči učiniti debridman, mnogi faktori mogu utjecati na izbor metode debridmana. To uključuje veličinu, lokalizaciju i tip rane, razinu vlažnosti, prisutnost boli, vrijeme koje je dostupno kao i opremu za njegu. Povrh toga, u tretmanu kronične rane,važno je razmotriti sveukupno stanje pacijenta kada se bira metoda debridmana. U nekim slučajevima, upotreba više metoda debridmana može biti adekvatna.

Kiruški (oštri) debridman
Kiruški ili oštri debridman je najbrži način uklanjanja naslaga i nekrotičnog tkiva iz rane. Kiruški debridman se ponekad izvodi kada  postoji obilna količina nekrotičnog tkiva u rani. To je često slučaj kada dubina rane ne može biti prosuđena ili ako proširena infekcija zahtijeva uklanjanje kosti i inficiranog materijala. Osim što je efikasna metoda, kiruški debridman uzrokuje minimalno oštećenje okolnog tkiva, i minimalno krvarenje koje uslijedi usljed zahvata .Može osloboditi faktore upale, kao što su citokini, koji mogu podpomoći procesu cijeljenja rane . Kiruški debridman kao i svi , ima ograničenja. Ne može se koristiti kod pacijenta sa poremećajima zgrušavanja ili koji su imunokompromitirani. Procedura može biti bolna, uzrokovati bakteriemiju i oštećenja živaca i tetiva.

Enzimatski debridman
Enzimatski debridment je najselektivnija metoda debridmana koja uključuje korištenje proizvedenih proteolitičkih enzima. Kada se nanesu direktno na površinu rane,oni rade zajedno s prirodno prisutnim enzimima u razgradnji nekrotičnog tkiva.

Autolitički debridman
Autolitički debridman je proces koji se donekle prirodno javlja u svim ranama. Fagocitne stanice (kao makrofagi) i proteolitički enzimi u rani, otapaju i odvajaju nekrotično tkivo i esharu. Autolitički debridman rane omogućava fagocitima otapanje nekrotičnog tkiva i potiče proces granulacije. Zbog toga proces autolitičkog debridmana-a može rezultirati stvaranjem tekućine u rani,  što utječe na odabir određenog preparata.

Autolitički debridman rane se vrlo jednostavno izvodi i ne oštečuje zdravo tkivo koje okružuje ranu. Bol koju ova metoda može uzrokovati je vrlo mala. Zbog svog prirodnog tijeka ovaj proces  ne zahtijeva posebnu tehničku vještinu.
 

IntraSite gel i autolitički debridman
IntraSite gel je primjer napredne njege rane koji potpomaže autolitički debridman rehidracijom nekrotičnog tkiva. Ovaj amorfni hidrogel također smanjuje i apsorbira glib i eksudat. Za vrijeme kasnijih faza zatvaranja rana, omogučava stvaranje optimalno vlažne sredine. Zbog toga je IntraSite gel idealan za svaku fazu cijeljenja rane a posebno pogoduje u pripremi rane.

Mehanički debridman
Mehanički debridman je neselektivna metoda koja fizički odvaja ostatke od rane. Primjeri mehaničkog debridmana su irigacija rane, whirpool terapija i mokro-suhi pripravci.

Mokro-suhi pripravci su najjednostavniji oblik mehaničkog debridmana. Ovi pripravci, kada se odstranju uzrokuju mehaničku separaciju eshare od dna rane. Ovaj postupak može uzrokovati neugodu kod pacijenta i oštetiti novoformirano tkivo. Irigacija rane uključuje upotrebu tlačnog tijeka vode. Visokotlačna irigacija otklanja bakterije i nekrotični debris iz rane. ali može i bakterijski inficirati meko tkivo.